1396/9/5، 04:13 عصر
مدل Super Chromonica 270
همانطور که در بین ساز دهنی های دیاتونیک 10 سوراخه ، مدل Marine Band (از شرکت Hohner) به عنوان یک مدل کلاسیک شناخته شده و توسط گروه زیادی از نوازندگان مورد استفاده قرار گرفته است ، در میان ساز دهنی های کروماتیک هم مدل 12 سوراخه Super Chromonica 270 (از شرکت هونر) به عنوان یک مدل کلاسیک شناخته می شود که طرفداران زیادی دارد و بسیاری از نوازندگان ساز دهنی ترجیح می دهند حداقل یک نمونه از این مدل را داشته باشند. در واقع اواین نمونه از سازدهنی کروماتیک که در دهه 1920 توسط شرکت هونر عرضه شد ، مدل 10 سوراخه ای بود که Chromonica 260 نام گرفت (برای آشنا شدن با صدای این مدل به آهنگ Steress Polka با اجرای Rene Giessen گوش دهید) و بعدها مدل 12 سوراخه آن نیز ارائه شد که در بین علاقه مندان سازدهنی با نام Super Chromonica شناخته شد . این مدل را – که به اختصار "مدل 270" نیز نامیده می شود - در حال حاضر می توانید با هزینه ای در حدود 150-130 هزار تومان تهیه نمایید اما انتظار نداشته باشید در قبال پرداخت این مبلغ نسبتاً زیاد (در مقایسه با مدل M1040 از شرکت Swan)، سازی با کیفیت بسیار عالی و ممتاز نصیبتان شود! هر چند این مدل به وضوح از کیفیت بالاتری در مقایسه با مدل M1040 برخوردار است و به خاطر داشتن ویندسیور میزان نشتی هوا (Air Leak) در آن کمتر است به طوری که اگر موقع نواختن این سازدهنی دست هایتان را بر روی درپوش (Coverplate) های آن قرار دهید ، به راحتی می توانید عبور جریان هوا را از زیر درپوش های سازدهنی احساس نمایید !
مدل 12 سوراخه سوان (Swan)
این مدل که با نام M1248 شناخته می شود و با قیمتی حدود 50-40 هزار تومان عرضه می شود ، به نسبت قیمتش کیفیت نسبتاً مناسبی دارد و یکی از بهترین ویژگی هایش این است که میزان پاسخدهی (Responsiveness) آن در هر سه اکتاو تقریباً برابر است و این خصوصیت نواختن آن را برای نوازندگان تازه کار آسان تر می نماید . منظور از پاسخدهی میزان جریان هوایی است که برای به صدا درآوردن یک نت با شدت و بلندی صدای معینی موردنیاز است . در برخی مدل های سازدهنی کروماتیک که از کیفیت پایین تری برخوردار هستند ، میزان پاسخدهی در اکتاو پایینی و میانی فرق می کند به طوری که مثلا وقتی از سوراخ شماره 2 به سوراخ شماره 6 بروید باید شدت جریان هوای نفستان را با تلاشی آگاهانه تغییر دهید تا شدت و بلندی صدای هر دو نت در حد و اندازه های برابر شنیده شود. خوشبختانه این مشکل در ساز دهنی کروماتیک 12 سوراخه Swan کمتر به چشم می خورد و میزان پاسخدهی نت ها در اکتاوهای مختلف تقریباً به یک اندازه است . مزیت دیگر این مدل برای نوازندگان مبتدی این است که درپوش (Coverplate) هایش سرتاسر صفحات زبانه دار (Reedplates) را می پوشانند و برخلاف مدل Super Chromonica 270 از لبه های تیزی برخوردار نیستند و به همین خاطر در هنگام تماس با لب های نوازنده موجب ناراحتی و آزار وی نمی شوند .
در واقع این مدل با این که صدای بسیار خوب و دلنشینی دارد و کاربرد آن در آثار بسیاری از نوازندگان بزرگ و قدیمی به بخشی از خاطرات جمعی علاقه مندان ساز دهنی تبدیل شده است ، اما از نظر کیفیت و مرغوبیت جزو مدل های معمولی شرکت هونر است که قابل مقایسه با مدل های 12 سوراخه بهتری مانند Toots Hard Bopper , Toots Mellow Tone یا سری CX – 12 نمی باشد . به همین خاطر یک پیشنهاد مناسب برای نوازندگان مبتدی که به دنبال ساز دهنی کروماتیک از نوع دارای ویندسیور با قیمتی مناسب تر هستند این است که به سراغ مدل 12 سوراخه شرکت Swan بروند : مدل 1248 .
همانطور که در بین ساز دهنی های دیاتونیک 10 سوراخه ، مدل Marine Band (از شرکت Hohner) به عنوان یک مدل کلاسیک شناخته شده و توسط گروه زیادی از نوازندگان مورد استفاده قرار گرفته است ، در میان ساز دهنی های کروماتیک هم مدل 12 سوراخه Super Chromonica 270 (از شرکت هونر) به عنوان یک مدل کلاسیک شناخته می شود که طرفداران زیادی دارد و بسیاری از نوازندگان ساز دهنی ترجیح می دهند حداقل یک نمونه از این مدل را داشته باشند. در واقع اواین نمونه از سازدهنی کروماتیک که در دهه 1920 توسط شرکت هونر عرضه شد ، مدل 10 سوراخه ای بود که Chromonica 260 نام گرفت (برای آشنا شدن با صدای این مدل به آهنگ Steress Polka با اجرای Rene Giessen گوش دهید) و بعدها مدل 12 سوراخه آن نیز ارائه شد که در بین علاقه مندان سازدهنی با نام Super Chromonica شناخته شد . این مدل را – که به اختصار "مدل 270" نیز نامیده می شود - در حال حاضر می توانید با هزینه ای در حدود 150-130 هزار تومان تهیه نمایید اما انتظار نداشته باشید در قبال پرداخت این مبلغ نسبتاً زیاد (در مقایسه با مدل M1040 از شرکت Swan)، سازی با کیفیت بسیار عالی و ممتاز نصیبتان شود! هر چند این مدل به وضوح از کیفیت بالاتری در مقایسه با مدل M1040 برخوردار است و به خاطر داشتن ویندسیور میزان نشتی هوا (Air Leak) در آن کمتر است به طوری که اگر موقع نواختن این سازدهنی دست هایتان را بر روی درپوش (Coverplate) های آن قرار دهید ، به راحتی می توانید عبور جریان هوا را از زیر درپوش های سازدهنی احساس نمایید !
مدل 12 سوراخه سوان (Swan)
این مدل که با نام M1248 شناخته می شود و با قیمتی حدود 50-40 هزار تومان عرضه می شود ، به نسبت قیمتش کیفیت نسبتاً مناسبی دارد و یکی از بهترین ویژگی هایش این است که میزان پاسخدهی (Responsiveness) آن در هر سه اکتاو تقریباً برابر است و این خصوصیت نواختن آن را برای نوازندگان تازه کار آسان تر می نماید . منظور از پاسخدهی میزان جریان هوایی است که برای به صدا درآوردن یک نت با شدت و بلندی صدای معینی موردنیاز است . در برخی مدل های سازدهنی کروماتیک که از کیفیت پایین تری برخوردار هستند ، میزان پاسخدهی در اکتاو پایینی و میانی فرق می کند به طوری که مثلا وقتی از سوراخ شماره 2 به سوراخ شماره 6 بروید باید شدت جریان هوای نفستان را با تلاشی آگاهانه تغییر دهید تا شدت و بلندی صدای هر دو نت در حد و اندازه های برابر شنیده شود. خوشبختانه این مشکل در ساز دهنی کروماتیک 12 سوراخه Swan کمتر به چشم می خورد و میزان پاسخدهی نت ها در اکتاوهای مختلف تقریباً به یک اندازه است . مزیت دیگر این مدل برای نوازندگان مبتدی این است که درپوش (Coverplate) هایش سرتاسر صفحات زبانه دار (Reedplates) را می پوشانند و برخلاف مدل Super Chromonica 270 از لبه های تیزی برخوردار نیستند و به همین خاطر در هنگام تماس با لب های نوازنده موجب ناراحتی و آزار وی نمی شوند .
مدل Chrometta 12
مدل کروماتیک دیگری از شرکت هونر وجود دارد که قیمت آن تقریباً نصف قیمت مدل 270 است . این مدل 12 سوراخه Chrometta 12 نام دارد و می تواند ساز مناسبی برای شروع باشد خصوصاً این که به اعتقاد بسیاری از علاقه مندان از جنس صدای زیبا و دلنشینی نیز برخوردار است . مدل کرومتا (Chrometta) نخستین بار در سال 1956 توسط شرکت هونر معرفی شد و به خاطر نوآوری در طراحی آن مورد توجه قرار گرفت . در این مدل سازدهنی قطعه دهنی (Mouthpiece) در بدنه سازدهنی ادغام شده است و به آن شکلی که در سایر سازدهنی های کروماتیک دیده می شود وجود ندارد . اما یک ایراد جدی هم به این مدل وارد است و آن عریض بودن نامتعارف سوراخ های آن است که با فاصله اندک بین سوراخ های مجاور همراه شده است . به خاطر همین قضیه ، عادت کردن به نواختن تک نت ها (Single Notes) با این مدل ساز دهنی قدری دشوار است ولی البته با قدری تمرین و پشتکار می توان بر این مشکل غلبه کرد . نویسنده این مطلب به خاطر می آورد که بعد از خریدن یک مدل Chrometta خود را سرزنش می کرد که چرا چنین ساز دهنی عجیب و غریبی را خریده است اما بعد از سپری شدن مدتی که توانستم به نواختن آن عادت کنم ، دیگر به این جنبه از مسأله فکر نمی کردم و صرفاً از صدای زیبای سازم لذت می بردم ! در ضمن جنس بدنه (Comb) مدل Chrometta از پلاستیک است که در مقایسه با بدنه چوبی مدل 270 دوام بیشتری دارد . حسن دیگر مدل کرومتا این است که اسلاید (Slide) آن با نیروی اندکی به سمت داخل جابجا می شود و کار کردن با آن برای نوازندگان تازه کار آسان تر است . هرچند این ویژگی تا حدی با ضعیف تر بودن فنر پشت اسلاید نیز ارتباط دارد و در واقع فنر این مدل سازدهنی زودتر از سایر مدل های کروماتیک Hohner خراب می شود . ویژگی دیگر این مدل که می تواند برای نوازندگان مبتدی مفید و جالب توجه باشد آن است که بر خلاف مدل 270 که درپوش ها و صفحات زبانه دارش گوشه های تیزی دارد ، درپوش های مدل کرومتا سرتاسری هستند و از گوشه های مدوری برخوردارند (مثل مدل Swan1248 ) و کمتر موجب آزردگی لب ها در حین نوازندگی می شوند .
مدل کروماتیک دیگری از شرکت هونر وجود دارد که قیمت آن تقریباً نصف قیمت مدل 270 است . این مدل 12 سوراخه Chrometta 12 نام دارد و می تواند ساز مناسبی برای شروع باشد خصوصاً این که به اعتقاد بسیاری از علاقه مندان از جنس صدای زیبا و دلنشینی نیز برخوردار است . مدل کرومتا (Chrometta) نخستین بار در سال 1956 توسط شرکت هونر معرفی شد و به خاطر نوآوری در طراحی آن مورد توجه قرار گرفت . در این مدل سازدهنی قطعه دهنی (Mouthpiece) در بدنه سازدهنی ادغام شده است و به آن شکلی که در سایر سازدهنی های کروماتیک دیده می شود وجود ندارد . اما یک ایراد جدی هم به این مدل وارد است و آن عریض بودن نامتعارف سوراخ های آن است که با فاصله اندک بین سوراخ های مجاور همراه شده است . به خاطر همین قضیه ، عادت کردن به نواختن تک نت ها (Single Notes) با این مدل ساز دهنی قدری دشوار است ولی البته با قدری تمرین و پشتکار می توان بر این مشکل غلبه کرد . نویسنده این مطلب به خاطر می آورد که بعد از خریدن یک مدل Chrometta خود را سرزنش می کرد که چرا چنین ساز دهنی عجیب و غریبی را خریده است اما بعد از سپری شدن مدتی که توانستم به نواختن آن عادت کنم ، دیگر به این جنبه از مسأله فکر نمی کردم و صرفاً از صدای زیبای سازم لذت می بردم ! در ضمن جنس بدنه (Comb) مدل Chrometta از پلاستیک است که در مقایسه با بدنه چوبی مدل 270 دوام بیشتری دارد . حسن دیگر مدل کرومتا این است که اسلاید (Slide) آن با نیروی اندکی به سمت داخل جابجا می شود و کار کردن با آن برای نوازندگان تازه کار آسان تر است . هرچند این ویژگی تا حدی با ضعیف تر بودن فنر پشت اسلاید نیز ارتباط دارد و در واقع فنر این مدل سازدهنی زودتر از سایر مدل های کروماتیک Hohner خراب می شود . ویژگی دیگر این مدل که می تواند برای نوازندگان مبتدی مفید و جالب توجه باشد آن است که بر خلاف مدل 270 که درپوش ها و صفحات زبانه دارش گوشه های تیزی دارد ، درپوش های مدل کرومتا سرتاسری هستند و از گوشه های مدوری برخوردارند (مثل مدل Swan1248 ) و کمتر موجب آزردگی لب ها در حین نوازندگی می شوند .
این مدل سازدهنی امروزه در کشور چین ساخته می شود (و به همین خاطر روی جعبه آن عبارت Made In Germany به چشم نمی خورد! ) و به خاطر قیمت مناسبی که دارد به عنوان یک مدل نسبتا خوب برای نوازندگان تازه کار و مبتدی قابل توصیه است .
البته اخیراً شرکت هونر مدل ارتقا یافته ای از ساز دهنی کروماتیک 270 را با نام 270Deluxe معرفی کرده است که هنوز وارد بازار ایران نشده ولی با چک کردن سایت های خارجی فروش آنلاین ساز دهنی (مانند وب سایت Coast2Coast Music که می توانید در آن قیمت جهانی بسیاری از مدل های متنوع سازدهنی را پیدا کنید) به نظر می رسد که قیمت آن در حدود 30-25 دلار از مدل 270 معمولی گران تر باشد . مدل 270Deluxe در مقایسه با مدل 270 کلاسیک از مزایای زیر برخوردار است :
- استفاده از پیچ به جای میخ (Nail) های کوچک برای اتصال درپوش های سازدهنی به بدنه آن (که کار نگهداری و تعمیر ساز دهنی را آسان تر می سازد)
– استفاده از زبانه های فلزی ضخیم تر (با ضخامت 1.20mm به جای 1.05mm ) و طویل تر (که طول عمر و دوام بیشتری به آن می دهد)
– کیفیت بهتر اسلاید (Slide) و همچنین قابلیت نصب آن به صورتی که شستی ساز دهنی در سمت نزدیک به سوراخ شماره 1 باشد (قابل استفاده برای افراد چپ دست)
- گرد بودن سوراخ های تعبیه شده در قطعه دهنی (Mouthpiece) در مقایسه با سوراخ های چهارگوش مدل 270 کلاسیک (سوراخ های گرد راحتی بیشتری را در زمان نواختن ساز دهنی به ویژه در روش Tongue Block به همراه دارند)
- میزان پاسخدهی (Responsiveness) بیشتر (به ویژه در اکتاو بالایی) و پاسخدهی یکنواخت تر در هر سه اکتاو در کنار نشتی هوای (Air Leak) کمتر (هر چند این دو مشکل به طور کامل در مدل 270Deluxe برطرف نشده اما در مقایسه با مدل 270 معمولی کمتر شده است)
البته اخیراً شرکت هونر مدل ارتقا یافته ای از ساز دهنی کروماتیک 270 را با نام 270Deluxe معرفی کرده است که هنوز وارد بازار ایران نشده ولی با چک کردن سایت های خارجی فروش آنلاین ساز دهنی (مانند وب سایت Coast2Coast Music که می توانید در آن قیمت جهانی بسیاری از مدل های متنوع سازدهنی را پیدا کنید) به نظر می رسد که قیمت آن در حدود 30-25 دلار از مدل 270 معمولی گران تر باشد . مدل 270Deluxe در مقایسه با مدل 270 کلاسیک از مزایای زیر برخوردار است :
- استفاده از پیچ به جای میخ (Nail) های کوچک برای اتصال درپوش های سازدهنی به بدنه آن (که کار نگهداری و تعمیر ساز دهنی را آسان تر می سازد)
– استفاده از زبانه های فلزی ضخیم تر (با ضخامت 1.20mm به جای 1.05mm ) و طویل تر (که طول عمر و دوام بیشتری به آن می دهد)
– کیفیت بهتر اسلاید (Slide) و همچنین قابلیت نصب آن به صورتی که شستی ساز دهنی در سمت نزدیک به سوراخ شماره 1 باشد (قابل استفاده برای افراد چپ دست)
- گرد بودن سوراخ های تعبیه شده در قطعه دهنی (Mouthpiece) در مقایسه با سوراخ های چهارگوش مدل 270 کلاسیک (سوراخ های گرد راحتی بیشتری را در زمان نواختن ساز دهنی به ویژه در روش Tongue Block به همراه دارند)
- میزان پاسخدهی (Responsiveness) بیشتر (به ویژه در اکتاو بالایی) و پاسخدهی یکنواخت تر در هر سه اکتاو در کنار نشتی هوای (Air Leak) کمتر (هر چند این دو مشکل به طور کامل در مدل 270Deluxe برطرف نشده اما در مقایسه با مدل 270 معمولی کمتر شده است)
سخن پایانی
به یاد داشته باشید که این مقاله برای نوازندگان "تازه کار" و با توجه به شرایط "فعلی" بازار فروش سازدهنی (اوایل سال 1390) در داخل "ایران" تهیه و تنظیم شده است . مثلا اگر زمان نگارش این مطلب به 5 سال پیش بر می گشت ، در بخش سازدهنی دیاتونیک مدل Special20 یا Big River را معرفی می کردیم چون در آن زمان در بازار داخل کشور با قیمت مناسبی قابل تهیه بود و مدل های جدیدتر شرکت هونر مانند 150th Anniversary یا مدل Alabama Blues (Allan Scott) هنوز موجود نبود .
به یاد داشته باشید که این مقاله برای نوازندگان "تازه کار" و با توجه به شرایط "فعلی" بازار فروش سازدهنی (اوایل سال 1390) در داخل "ایران" تهیه و تنظیم شده است . مثلا اگر زمان نگارش این مطلب به 5 سال پیش بر می گشت ، در بخش سازدهنی دیاتونیک مدل Special20 یا Big River را معرفی می کردیم چون در آن زمان در بازار داخل کشور با قیمت مناسبی قابل تهیه بود و مدل های جدیدتر شرکت هونر مانند 150th Anniversary یا مدل Alabama Blues (Allan Scott) هنوز موجود نبود .
مدل های خاصی که در این مقاله به نوازندگان مبتدی پیشنهاد داده ایم ، همگی در یک ویژگی مشترکند : نشتی هوا (Air Leak) زیادی ندارند ! توصیه ما به نوازندگان مبتدی این است که از سازدهنی هایی که نشتی هوای زیادی دارند پرهیز نمایند چون نواختن این گونه سازدهنی های نامرغوب نیاز به نفس زیادی دارد ، معمولا صدای دلنشین و خوشایندی تولید نمی کند و یادگیری برخی تکنیک ها بر روی آنها دشوار است . همان طور که اشاره کردیم نواختن این نوع سازدهنی ها فقط در مواردی مانند آشنایی مقدماتی با نواختن سازدهنی ، یاد گرفتن نحوه اجرای تک نت ها و گاهی در مراحل مقدماتی فراگیری تکنیک بندینگ (Bending) یا شیوه کار کردن با اسلاید (Slide) در سازدهنی های کروماتیک می تواند مفید واقع شود . به جز مدل های سوان (Swan) که ممکن است نشتی هوای آنها از نظر برخی نوازندگان بیشتر از حد مطلوب باشد ، بقیه مدل هایی که در این مقاله معرفی کردیم از این جنبه مشکلی ندارند و می توانید با خیال راحت به سراغ آنها بروید!
در ضمن با این که برای توصیف مدل های معرفی شده در این مقاله از بررسی های کارشناسانه ای که در وب سایت های معتبر سازدهنی وجود دارد استفاده شده است ، اما به هر حال تجارب شخصی نویسنده نیز در انتخاب و معرفی برخی مدل های خاص تاثیر گذار بوده است . ممکن است یک نوازنده یا مدرس موسیقی نظری کاملا متفاوت با مطالب عنوان شده در این مقاله داشته باشد که برگرفته از میزان آگاهی ، سلیقه موسیقایی و تجربیات شخصی و آموزشی وی در این زمینه باشد . به طور کلی بهتر است برای انتخاب نوع و مدل مناسب سازدهنی در شروع کار همواره به این سه عامل توجه داشته باشید : سبک موسیقی مورد علاقه تان ، منابع آموزشی که در دسترس دارید و استفاده از نظرات و توصیه های مدرس موسیقیتان . پس از مدتی که آموزش های مقدماتی را پشت سر گذاشتید و با نحوه نواختن انواع سازدهنی بیشتر آشنا شدید ، می توانید به سراغ مدل های مختلف بروید و هر یک از آنها را شخصا امتحان کنید تا در نهایت به یک انتخاب مناسب و ایده آل از دیدگاه خودتان دست یابید .
در ضمن با این که برای توصیف مدل های معرفی شده در این مقاله از بررسی های کارشناسانه ای که در وب سایت های معتبر سازدهنی وجود دارد استفاده شده است ، اما به هر حال تجارب شخصی نویسنده نیز در انتخاب و معرفی برخی مدل های خاص تاثیر گذار بوده است . ممکن است یک نوازنده یا مدرس موسیقی نظری کاملا متفاوت با مطالب عنوان شده در این مقاله داشته باشد که برگرفته از میزان آگاهی ، سلیقه موسیقایی و تجربیات شخصی و آموزشی وی در این زمینه باشد . به طور کلی بهتر است برای انتخاب نوع و مدل مناسب سازدهنی در شروع کار همواره به این سه عامل توجه داشته باشید : سبک موسیقی مورد علاقه تان ، منابع آموزشی که در دسترس دارید و استفاده از نظرات و توصیه های مدرس موسیقیتان . پس از مدتی که آموزش های مقدماتی را پشت سر گذاشتید و با نحوه نواختن انواع سازدهنی بیشتر آشنا شدید ، می توانید به سراغ مدل های مختلف بروید و هر یک از آنها را شخصا امتحان کنید تا در نهایت به یک انتخاب مناسب و ایده آل از دیدگاه خودتان دست یابید .