1396/9/16، 05:20 عصر
محمد صادق خان نوازنده ی چیره دست و استاد بزرگ سنتور سالهای حدود 1322 است. محمد صادق خان فرزند مطلب خان کمانچه کش است که نخست پیش پدر خود به نواختن کمانچه شروع کرده سپس معلومات خویش را نزد سنتور خان تکمیل نموده و نوازنده ی زبردستی شده است.
او در ابتدا معروف به آقا محمدصادق سنتورچى، محمدصادق خان و بعد معروف به رییس شد.
سبب شهرتش به رییس به جهت سرپرستى عمله ى طرب (نوازندگان دربارى و نقاره خانه) دربار ناصرالدینشاه بود.
او در ابتدا معروف به آقا محمدصادق سنتورچى، محمدصادق خان و بعد معروف به رییس شد.
سبب شهرتش به رییس به جهت سرپرستى عمله ى طرب (نوازندگان دربارى و نقاره خانه) دربار ناصرالدینشاه بود.
لقب سرورالملک را ناصرالدینشاه به وى داد.
او نوازندگى کمانچه را از پدر خود آموخت و سنتور را از حسن خان سنتورچى فراگرفت و چنان در این ساز پیشرفت کرد که بعد از مرگ استاد خود، نوازندهى بنام این ساز شد.
محمدصادق خان علاوه بر سنتور ،تار، سه تار و پیانو را نیز با مهارت و ظرافت تمام مینواخت، لیکن استاد سه تار او را نمیشناسیم.
او اولین کسى است که وقتى پیانو به ایران آمد با این ساز نغمه هاى ایرانى نواخت.
تنها شاگرد او در سه تار منتظم الحکما صلحى بود.
از شاگردان وى که بعدها به درجه استادى رسیدند مشیر همایون، سماع حضور، علی اکبر شاهى، حسن سنتورى، خانم زینب و گلعذار بودند.
سرورالملک که دیر زمانى مبتلا به پا درد بود، سرانجام زمینگیر شد.
وى پس از عمرى نسبتا طولانى در تهران درگذشت.
همچنین:
اولین کسی که پیانو را کوک ایرانی کرد و الحان ملی را در آن نواخت " سرورالملک " بود که در هر گام دو پرده را تغییر کوک داد تا بتواند آهنگهای ملی را با آن اجرا کند که کوک پیانو برای این آهنگها به همین صورت است.
گفته شده در سفری که " حاجی میرزا حسین خان سپهسالار " ، " ناصرالدین شاه " را به اروپا برد، در مراجعت چند دستگاه پیانوی بزرگ و کامل برای دستگاه سلطنتی آوردند که به قراین در آن زمان کسی در تهران به نواختن پیانو وقوف نداشت. مرحوم " محمد صادق خان سرورالملک " استاد و نوازندهً بی نظیر سنتور که در نظر ناصرالدین شاه قدر و منزلت مخصوص داشت به مناسبت نزدیک بودن وضع نواختن سنتور و پیانو کوشش کرد که برای خوش آمد شاه نواختن پیانو را فرا گیرد و با آنکه در سنین کهولت بود برای نیل به مقصود از قریحه و نبوغ خویش کمک گرفت و تا حد امکان توفیق حاصل کرد و چون تشخیص داده بود دو صدایی که علاوه بر دوازده صدای موجود در هر گام پیانو مورد لزوم موسیقی ایرانی است در صدای پیانو وجود ندارد همچنان که هنگام نواختن سنتور وقتی می خواهد از آهنگی به آهنگ دیگر بروند و حتی در حین نواختن همان یک آهنگ برای به دست آوردن آن دو صدا نیز خرک سنتور را پس و پیش می کنند، سرورالملک نیز با تغییر کوک دو صدای مورد احتیاج موسیقی ایرانی، کوکی را که حالا مشهور به کوک " شور " است ابتکار کرد.
او نوازندگى کمانچه را از پدر خود آموخت و سنتور را از حسن خان سنتورچى فراگرفت و چنان در این ساز پیشرفت کرد که بعد از مرگ استاد خود، نوازندهى بنام این ساز شد.
محمدصادق خان علاوه بر سنتور ،تار، سه تار و پیانو را نیز با مهارت و ظرافت تمام مینواخت، لیکن استاد سه تار او را نمیشناسیم.
او اولین کسى است که وقتى پیانو به ایران آمد با این ساز نغمه هاى ایرانى نواخت.
تنها شاگرد او در سه تار منتظم الحکما صلحى بود.
از شاگردان وى که بعدها به درجه استادى رسیدند مشیر همایون، سماع حضور، علی اکبر شاهى، حسن سنتورى، خانم زینب و گلعذار بودند.
سرورالملک که دیر زمانى مبتلا به پا درد بود، سرانجام زمینگیر شد.
وى پس از عمرى نسبتا طولانى در تهران درگذشت.
همچنین:
اولین کسی که پیانو را کوک ایرانی کرد و الحان ملی را در آن نواخت " سرورالملک " بود که در هر گام دو پرده را تغییر کوک داد تا بتواند آهنگهای ملی را با آن اجرا کند که کوک پیانو برای این آهنگها به همین صورت است.
گفته شده در سفری که " حاجی میرزا حسین خان سپهسالار " ، " ناصرالدین شاه " را به اروپا برد، در مراجعت چند دستگاه پیانوی بزرگ و کامل برای دستگاه سلطنتی آوردند که به قراین در آن زمان کسی در تهران به نواختن پیانو وقوف نداشت. مرحوم " محمد صادق خان سرورالملک " استاد و نوازندهً بی نظیر سنتور که در نظر ناصرالدین شاه قدر و منزلت مخصوص داشت به مناسبت نزدیک بودن وضع نواختن سنتور و پیانو کوشش کرد که برای خوش آمد شاه نواختن پیانو را فرا گیرد و با آنکه در سنین کهولت بود برای نیل به مقصود از قریحه و نبوغ خویش کمک گرفت و تا حد امکان توفیق حاصل کرد و چون تشخیص داده بود دو صدایی که علاوه بر دوازده صدای موجود در هر گام پیانو مورد لزوم موسیقی ایرانی است در صدای پیانو وجود ندارد همچنان که هنگام نواختن سنتور وقتی می خواهد از آهنگی به آهنگ دیگر بروند و حتی در حین نواختن همان یک آهنگ برای به دست آوردن آن دو صدا نیز خرک سنتور را پس و پیش می کنند، سرورالملک نیز با تغییر کوک دو صدای مورد احتیاج موسیقی ایرانی، کوکی را که حالا مشهور به کوک " شور " است ابتکار کرد.
معیرالممالک در کتاب خود چنین می نویسد :
در بالا خانه ی انیس الدوله پیانوئی بود ولی هیچکس از اهل اندرون زدن آنرا نمی دانست.در آن زمان پنج یا شش پیانو در تهران بیش نبود و کمتر کسی از فن نواختن آن سر رشته داشت.محمد صادق خان که استاد سنتور بود و در اواخر ملقب به سرورالملک شد پیانو را نیز خوش می زد.مادرم تبسم نامی از کنیزانش را برآن داشت تا نزد مشارالیه پیانو بنوازد و او هر چه مشق می کرد به مادرم می آموخت (مادر معیرالممالک مرسوم به عصمت الدوله دختر ناصرالدین شاه ازخجسته خانم تاج الدوله دختر سیف الله میرزای پسر فتحعلی شاه بود) این کار بین خانمهای اندرون شهرتی به سزا یافت و شاه را نیز خوش آمد.از آن پس هر شب که مادرم خدمت پاشاه می ماند حسب الامر باید پیانو بزند .... چون دستگاه آواز به پایان می رسید یکی از خانمها که از عهده ی خواندن تصنیف برمی آمد آغاز خواندن می نمود.
در جای دیگر می نویسد : نوازندگان موقع خواب یکی سرورالملک که خداوند موسیقی و مشهور بود ، دستمالی بر روی سنتور می گسترد ، به قدری صدای ملیحی برای موقع خواب می داد که بهتر از آن نمی شد.