1396/9/16، 05:39 عصر
غلامرضا مرشد ورزنده معروف به رضا ورزنده، سال 1305 در كاشان متولد شد. پدرش كه با موسیقی بخوبی آشنائی داشت،از كودكی او را به این سو كشاند و او نواختن سنتور را مجدانه آغاز كرد. در دهه 30، به تهران آمد و در رادیو به كار مشغول شد در این رسانه، او كنار اساتیدی نظیر صبا و محجوبی، معلومات خود را اعتلا بخشید و سبك شخصی سنتورنوازی خود را كاملتر كرد. سنتور او نیز منحصر به فرد بود و اندازهای متفاوت نسبت به سازهای مرسوم داشت. هنگام نواختن معمولاً، حولهای روی سیمها انداخته، آن گاه روی ساز مینواخت.
سنتورنوازی ورزنده از چند نظر قابل بررسی است. شیوه او هر چند شخصی است اما ساختار جملات و بیان كلی ساز با موسیقی هنری و قدیم ایران ارتباط عمیق دارد. در شیوه او تكیه بر بداههنوازی مسلم است و در هنر بداهه او را از توانمندترین موسیقیدانان آن سالها به شمار میآورند. اما بداهههای او همگی با ساختار وفضائی مرتبط است كه تا حدودی آن را از شیوههای مرسوم بداههنوازی در رادیو نیز دور میكند. قدیمیترین اسناد مربوط به سنتورنوازی، به زمان قاجار و نواختههای محمدحسنخان و محمد صادق خان سرورالملكی باز میگردد. در دورههای بعد، علیاكبر شاهی و سماع حضور اساتیدی هستند كه از نواختههای آنان آثاری بر لوله فونوگراف و صفحه گرامافون ضبط شده است. حبیب سماعی فرزند سماع حضور، در آغاز قرن كنونی و از آغاز تأسیس رادیو، تنها نوازندهای بود كه با تسلط و آشنائی كامل بر موسیقی ایرانی نوازندگی میكرد. از دهه سی افراد مختلفی به نوازندگی این ساز روی آوردند اما این دوران تنها به شیوه دو هنرمند وابسته است: فرامرز پایور و رضا ورزنده كه دو شیوه و سبك متفاوت در نوازندگی داشتند
شخصی بودن و درونی بودن سبك ورزنده از سوئی و عدم تدریس منظم شیوه او از سوی دیگر، سبب شد تا شیوه نوازندگی سنتور ورزنده، چندان گسترش نیابد و حتی به فراموشی سپرده شود. با این حال، میتوان بداههنوازیهای او را بتنهائی یا در كنار ساز اساتید دیگر بارها شنید و نكتههای فراوانی آموخت. یادش گرامی باد
سنتورنوازی ورزنده از چند نظر قابل بررسی است. شیوه او هر چند شخصی است اما ساختار جملات و بیان كلی ساز با موسیقی هنری و قدیم ایران ارتباط عمیق دارد. در شیوه او تكیه بر بداههنوازی مسلم است و در هنر بداهه او را از توانمندترین موسیقیدانان آن سالها به شمار میآورند. اما بداهههای او همگی با ساختار وفضائی مرتبط است كه تا حدودی آن را از شیوههای مرسوم بداههنوازی در رادیو نیز دور میكند. قدیمیترین اسناد مربوط به سنتورنوازی، به زمان قاجار و نواختههای محمدحسنخان و محمد صادق خان سرورالملكی باز میگردد. در دورههای بعد، علیاكبر شاهی و سماع حضور اساتیدی هستند كه از نواختههای آنان آثاری بر لوله فونوگراف و صفحه گرامافون ضبط شده است. حبیب سماعی فرزند سماع حضور، در آغاز قرن كنونی و از آغاز تأسیس رادیو، تنها نوازندهای بود كه با تسلط و آشنائی كامل بر موسیقی ایرانی نوازندگی میكرد. از دهه سی افراد مختلفی به نوازندگی این ساز روی آوردند اما این دوران تنها به شیوه دو هنرمند وابسته است: فرامرز پایور و رضا ورزنده كه دو شیوه و سبك متفاوت در نوازندگی داشتند
شیوه نوازندگی
همانگونه كه ذكر شد، رضا ورزنده با سب و شیوهای كاملا شخصی مینواخت. توجه به جملات آوازی، ریزهای پر، تحرك بسیار در اجرای جملهها، سونوریته شفاف اما ویژه و خاص از ویژگیهای ساز او به شمار میرود. نكته جالب آن كه هنرمند بزرگ آواز ایران، محمدرضا شجریان، اولین آواز خود را سال 1346 در رادیو به همراه سنتور مرحوم ورزنده اجرا كرد. این همراهی سبب پیدائی دوستی و الفتی دیرینه و عمیق گردید . شجریان كه خود با نوازندگی سنتور آشنائی داشت و از محضر ورزنده و پایور بهره برده بود، چنان علاقهای به ورزنده داشت كه در مصاحبهای اعلام كرد: وقتی در سال 1355 ورزنده درگذشت، همان روز به یاد او قدری سنتور نواختم و بعد از آن دیگر هیچگاه دست به این ساز نزدم».
شخصی بودن و درونی بودن سبك ورزنده از سوئی و عدم تدریس منظم شیوه او از سوی دیگر، سبب شد تا شیوه نوازندگی سنتور ورزنده، چندان گسترش نیابد و حتی به فراموشی سپرده شود. با این حال، میتوان بداههنوازیهای او را بتنهائی یا در كنار ساز اساتید دیگر بارها شنید و نكتههای فراوانی آموخت. یادش گرامی باد